PËRGJIGJET E PYETJEVE     
PA PËRGJIGJE

---

- Çfarë është e rëndësishme në jetë?
 - Të njohësh vetveten. Atë krijesë qesharake e të dashur që klith me zërin e zemrës dhe të kujton se kurrë nuk mund të jesh plotësisht i vetëm. Sa herë kridhesh mes mendimeve të tua, sa herë dyshimet nisin e braktisin bregun e qeshur , nis e kujton me mall çastet e shkuara, të mbetura pas, copëzat e dashura që lidhin të tashmen, natyrën e ekzistencës tënde me të kaluarën dhe gjithçka tjetër. Dhe pikërisht atëhere vetja fillon e klith me zë të heshtur që buçet brenda teje dhe ti ndien nevojën për të parë me sytë e shpirtit diku thellë, përtej dyshimeve të tua, guximit të munguar, dëshirës së humbur, përtej vetvetes, atje ku edhe ti vetë nuk je më një i tërë, por thjesht një mendim, një grimcë ëndrre, një çast fluturak i pakapur, thjesht asgjë.

 - A beson te dashuria?
 - Besoj te nevoja për të dashuruar dhe te pamundësia për ta shijuar atë deri në fund, duke ndjerë lumturinë e vërtetë që pothuajse nuk ekziston kurrë. Ekziston mbase vetëm dëshira për të qenë i lumtur dhe kjo është një lloj ngushëllimi që ngazëllen zemrën.

 - Cili është kuptimi i jetës?
 - Ta jetosh atë në çdo minutë dhe, kur akrepat e orës të bashkohen te dymbëdhjeta dhe këmbana e kullës së vjetër të bjerë për të fundit herë, të mundesh të kthesh edhe një herë kokën pas, duke jetuar minutën e fundit.

 - Mund të jetohet duke urryer?
 - Atëherë kur  urrejtja shndërrohet në kuptim për jetën. Kur dashuria nuk të ngop më, kur te ajo nuk gjen forcën që të duhet, fare lehtë mund ta ndërrosh me urrejtje. Dashuria sado e përsosur është e çalë dhe një ditë mbaron, urrejtja është e plotë, e papërsëritshme, hyjnore. Dhe kuptimi i jetës: të jetosh duke urryer është një ideal që nuk konsumohet kurrë, sepse gjithmonë është e lehtë të gjesh një motiv për të urryer. Atëherë kur të mungojnë të gjitha arsyet për të urryer dikë ose diçka, fillon e urren vetveten dhe kjo nuk soset më asnjëherë.

 - Kur humbet dëshira për të jetuar?
 - Kur s'ke mundur ta gjesh dot atë, kur mendon se e ke humbur, por në fakt të ka munguar dhe kurrë  s'e ke patur. Të gënjesh veten duke thurur një ëndërr mbi ekzistencën tënde për shkak të një arsyeje objektive, nuk do të thotë t'i japësh asaj një kuptim. Nuk humb kuptimi i jetës, humbet dëshira për të jetuar. Dhe kjo e fundit nuk gjehet më veçse duke parë përpara, në atë horizont të mjegulluar e të zbrazët e duke shpresuar se do të arrish më së fundi t'i japësh një shpjegim logjik sakrificave dhe mundimeve të tua vite me rradhë, ëndrrave të thyera, dëshirave të vrara, mohimit të gjithçkaje. Të shpresosh edhe kur nuk shpreson më, të besosh në mungesën e besimit, të lumturohesh kur je i palumtur, ja marrëzia e vërtetë që të bën të dashurohesh sërish me jetën. Por ta rigjesh kuptimin e saj; nuk e besoj..!

 - A vlen të sakrifikohesh për një ideal?
 - Ia vlen të sakrifikosh idealin. Asnjë i tillë, sado sublim nuk ia vlen sakrifikimin.

 - Mund tëbesosh te të tjerët?
 - Beso të vetja. Ajo kurrë s'të tradhëton. Mbase ti mund ta tradhëtosh atë duke mos besuar më. Besimi ndodhet brenda teje, përreth ka vetëm dyshime.

 - A të ndihmojnë ëndrrat?
 - Përkëdhelin shpirtin dhe shtojnë kujtimet edhe kur janë të marra. Të ëndërrosh do të thotë të ushqesh shpresën, të forcosh dëshirën për t'i bërë realitet. Por kur nuk ia arrin, përsëri ia vlen të ëndërrosh. Ëndrrat janë burim i vegimeve dhe këto të fundit ndihmojnë të jetosh më mirë mes të këqijave të jetës.

 - Janë lotët pasqyra e shpirtit?
 - Shpirti është imazhi që përthyhet në prizmet e tyre. Esenca e tij rrjedh përbrenda duke kristalizuar kuptimin e ekzistencës. Lotët janë mbase ana e pasme e pasqyrës, ajo që nuk shihet. Dhe vetë pasqyra s'është asgjë.

 - Përse i druhemi dhimbjes?
 - Nuk i druhemi dhimbjes, i trembemi vuajtjes që shkakton ajo. Sikur dhimbja e ëmbël të mos sillte trishtimin e athët nga pas, do të ishte më e dashur se vetë dashuria. Ajo nganjëherë forcon shpirtin dhe kurajon për ta përballuar dhe shpesh mundon, deri në braktisje, deri në flijim, përçon mungesën e guximit për ta duruar të tërën. Ndërsa vuajtja do të ishte e mangët pa motivin e saj, pa shtyllën kurizore të arsyes. Humbja e kësaj të fundit largon vuajtjen, por dhimbja mbetet dhe mbase më mirë kështu. Haresa e saj do të sillte një dhimbje tjetër që nuk fashitet kurrë, pamundësinë për ta mposhtur atë. Sepse ta mposhtësh dhimbjen nuk do të thotë ta harrosh. Kush harron ka pushuar së jetuari.

 - Sa emra ka lumturia?
 - Vetëm një. Dhe kur mungon arrijmë të gjejmë emrin e saj të vërtetë, ndonse askush nuk guxon ta shqiptojë me zë të lartë dëshirën për të qenë i lumtur.

 - Plotësohen shpesh dëshirat?
 - Plotësohet vetëm një: dëshira për të pasur dëshira. Ajo nuk të braktis kurrë dhe ne kurrë nuk lodhemi së dëshiruari.

 - Mundet zemra t'i bindet arsyes?
 - Shpesh ndodh e kundërta. Arsyeja troket në dyert e zemrës. Kjo e fundit ka gjithçka përveç arsyes. Logjika njerëzore është e trishtuar, zemra e marrë. Dhe marrëzia e saj të jep çastet e këndshme e të pakthyera të lumturisë. Të arsyetosh do të thotë nganjëherë të frenosh rrahjet drithëruese brenda kraharorit. Lëre zemrën të dridhet dhe do të ndihesh i lumtur, ndonse i paarsyeshëm. Atëherë ia vlen të jesh i marrë.

 - Dhe jetohet kështu?
 - Jo. Kështu njeh vetveten. Duke dëgjuar zërin e saj. Të jetosh do të thotë t'i bindesh arsyes. Prandaj jeta është shpesh e trishtuar, e huaj edhe pse e arsyeshme. Dhe kështu jetohet ..!
 

    Artur Peçi
marrë nga "Shënime"